Eerste patiënten behandeld in Utrechtse mri-bestraler

Het UMC Utrecht meldt dat er de afgelopen weken voor het eerst kankerpatiënten behandeld zijn met de Unity, de combinatie van een mri-scanner en bestralingstoestel waar Elekta, Philips en het Utrechtse ziekenhuis al bijna twee decennia aan werken. Vooralsnog wordt het toestel ingezet voor de behandeling van uitzaaiingen, in een een kleine groep patiënten. De komende jaren moet dat stapsgewijs worden uitgebreid. Over twee jaar wil het UMC er zo’n duizend patiënten per jaar mee helpen.

Traditioneel wordt een bestraling uitgevoerd op basis van een eerder gemaakte scan en moet er rekening gehouden worden met kleine verplaatsingen of veranderingen in afmetingen van de tumor. Door het bestralen in een mri-scanner uit te voeren, kan de tumor tijdens de behandeling precies gelokaliseerd worden, waardoor een veel kleinere marge gebruikt kan worden, de impact op omliggend weefsel lager wordt, de dosis omhoog kan en er minder behandelingen nodig zijn.

Het integreren van de twee apparaten is technisch echter lastig, omdat de scanner sterke magneetvelden en rf-pulsen opwekt en slechts beperkte ruimte biedt. Binnen het UMC Utrecht ontstond rond de millenniumwisseling het idee om de lineaire versneller van buiten door de scannerwand heen te laten schijnen. Met diverse onderzoeksbeurzen en hulp van Elekta en Philips werd dit idee gaandeweg uitgewerkt. Afgelopen juni leidde dat uiteindelijk tot een ce-gekeurd systeem, de Unity van Elekta.

De Unity’s kosten tussen de acht en tien miljoen euro. Wereldwijd zijn er nu zeven van dit soort systemen geïnstalleerd bij deelnemers van een consortium om de klinische toepassingen te onderzoeken. In Nederland gaat het naast het UMC Utrecht ook om het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis. Elekta heeft echter ook al de eerste commerciële order binnen; een Australische gezondheidsorganisatie wil met de Unity aan de slag.